Türkiye, 2053 net sıfır emisyon hedefi doğrultusunda tarihi bir adım attı. Türkiye’de iklim değişikliğiyle mücadelede milat kabul edilen İklim Kanunu, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Genel Kurulu'nda kabul edilerek yasalaştı.
Yeni kanunla birlikte, sera gazı emisyonlarının azaltımı, iklim değişikliğine uyum, emisyon ticaret sistemi (ETS) ve yerel düzeyde koordinasyon mekanizmaları gibi pek çok başlıkta düzenlemeler hayata geçirilecek.
Emisyonlar sıkı denetim altına alınacak
Kanun, sera gazı emisyonlarının azaltımını sektörel politikalarla entegre biçimde yürütmeyi öngörüyor. Bu sürecin koordinasyonu, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na bağlı İklim Değişikliği Başkanlığı tarafından sağlanacak. Başkanlık, tüm kamu ve özel sektör kurumlarından bilgi ve belge talep edebilecek.
İklim uyumu zorunlu hale geldi
Yasa yalnızca emisyonların azaltılmasını değil, aynı zamanda iklim değişikliğine uyumu da zorunlu kılıyor. Tarımdan şehir planlamasına, orman ve sulak alan yönetiminden ekosistem temelli çözümlere kadar çok sayıda uyum faaliyeti planlanacak. Özellikle karbon yutak alanlarının korunması, uygulamada öncelikli olacak.
Türkiye ETS sistemine geçiyor
Türkiye’de ilk kez yasal altyapısı oluşturulan Emisyon Ticaret Sistemi (ETS) ile işletmeler, belirlenen emisyon tahsisatlarını almak ve karşılığında karbon bedellerini ödemek zorunda kalacak. Sistemi, Karbon Piyasası Kurulu yönetecek. Bu kurul, sektör bazlı tahsisatları ve ücretsiz tahsisat oranlarını belirleyecek.
Yerel düzeyde iklim kurulları oluşturulacak
Kanun kapsamında her ilde, vali başkanlığında İl İklim Değişikliği Koordinasyon Kurulu kurulacak. Kurul, yerel yönetimlerle iş birliği içinde sera gazı azaltım planları ve iklim uyum projeleri hazırlayacak. Belediyeler ve özel idareler, bu süreçte aktif rol üstlenecek.
Adil geçiş ve yeşil büyüme vurgusu
Kanunun temel ilkeleri arasında yeşil büyüme, adil geçiş, şeffaflık ve katılım yer alıyor. Enerji verimliliği, temiz teknolojilerin teşviki, döngüsel ekonomi ve sıfır atık gibi politikalar yasal güvence altına alındı.
Finansman ve karbon ithalat denetimi
Yasayla birlikte, yeşil finansman araçlarının geliştirilmesi teşvik edilirken, Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (SKDM) uygulamaya alınabilecek. Bu sistemle, Türkiye Gümrük Bölgesi’ne giren malların karbon ayak izi denetlenecek. Ayrıca, sigorta ve sermaye piyasaları da iklim yatırımları için seferber edilecek.
Eğitim ve farkındalık adımı
Toplumun iklim değişikliğine karşı bilinçlendirilmesi, yasanın öncelikli başlıklarından biri. Milli Eğitim Bakanlığı ve YÖK iş birliğiyle müfredatlar güncellenecek, yeşil becerilere sahip iş gücü yetiştirilecek.
